Hollanda Yüksek Mahkemesi, 21 Nisan 2020 Salı günü tarihinde doktorların demans* hastalarına, hastanın kendi talebi olduğu sürece ötenazi yapabileceğine karar verdi.

*Demans; hafızayı, düşünmeyi ve sosyal becerileri etkileyen bir grup semptomu tanımlar. Demans tek bir hastalık değildir. Aksine birçok türü vardır. En sık gözlenen türü olan Alzheimer demansıdır.

Dikkat çeken asıl nokta Hollanda Yüksek Mahkemesi’nin ötenaziyi yasallaştırma aşamasında, demans hastasının ötenazi talebini dile getirirken akıl sağlığına hangi derecesine hâkim olması gerektiği ve kararının sağılık durumu çerçevesinde gerçeklik payı taşıyıp taşımayacağı gibi kriterler hakkında herhangi bir açıklamaya yer vermemesi oldu.

Daha önce, Hollanda Alt Mahkemeleri, doktorların, ağır demans hastası olan 74 yaşındaki bir kadına ötenazi operasyonu sırasın defalarca sakinleştirici verip fiziksel müdahale uyguladığı gündeme gelmişti. Birçok avukat söz konusu olayın ötenazi kuralları temel alındığında, doktorların kanunların dışında davrandığını savundu.

Yaşlı kadına uygulanan ötenazi operasyonunun, ötenazi yasasına uygunluğunu doğrulamak için dava Hollanda Yüksek Mahkemesi’ne taşındı. Bunun üzerine Hollanda Yüksek Mahkemesi güncel bir ötenazi yasası çıkardı. Yasaya göre doktorların acı çeken demans hastalarına, kendi görüşü doğrultusunda ötenazi uygulamalarına resmi olarak izin verdi.

Mevcut Hollanda yasalarına göre ötenazi, ancak demans hastanın ötanazi uygulanması için talebini dile getirdiği bir belgenin olması ya da böyle bir kararı doktoru ile konuşması durumunda yasal sayılmaktadır.

Ağır demans hastası olan 74 yaşındaki kadın, bundan 4 yıl önce huzur evine yerleştirileceğine, akıl kontrolünü kaybetmesi durumunda ötenazi uygulanmasını talep ettiği bir belge imzalamıştı. Fakat buna rağmen ötenazi operasyonu başladığında prosedüre elinden geldiğince karşı çıkmaya çalışmıştı.

Yaşlı kadının imzaladığı belgede, “…hala akıl sağlığım yerindeyken, doğru zaman geldiğinde ötenazi uygulanmasını istiyorum” açıklaması yer alıyordu.

Avukatlar mahkeme sırasında, kadının ötenazi uygulanmaya başladığı zaman doktoruna karşı gelmesini, fikrinin değiştirdiğine işaret ettiğini ve ağır demans hastası olduğu için bu durumu dile getiremediğini savundular.

Fordham Üniversitesi’nde Biyoetik bölümü profesörü Dr. Charles Camosi’ye göre, ağır demans hastalığı veya ciddi beyin hasarı olan bir kişi, ötenazi için rızasını nesnel olarak ifade edemez. Yani hastanın çektiği acının dayanılmaz olup olmadığına ve ne zaman ötenazi uygulanması gerektiği sadece doktoruna bağlı olmalı.

Camosi, ötenazi için fırsatları genişletmek yerine Hollanda Hükümeti’nin demans hastaları için bakıcı sayısını arttırması ve bunama hastalarına sahip aileleri desteklemesinin gerekli olduğunu düşünüyor. 

(cnl.news/O.D)