Hollanda’da yaşayan Surinamlılara ait vakıflar, ülkenin kölelik tarihiyle ilgili hükümetin 19 Aralık’ta dünya genelinde yapmayı planladığı resmi özür törenlerine tepki gösteriyor.

Trouw gazetesindeki habere göre, Surinamlılara ait 5 vakıf, söz konusu özrün “aceleci ve dayatmacı” olduğunu düşünüyor. Bu kapsamda vakıflar özür için belirlenen 19 Aralık tarihinin ertelenmesi için ortak dava açacak.

Surinamlılara ait vakıflar adına davayı açmaya hazırlanan avukat Joancy Breeveld, hükümetin tavrının Surinamlılar tarafından “aceleci ve dayatmacı” bulunduğu gerekçesiyle tepki gördüğünü belirterek, “Müvekkillerim, özrün bir defa yapılan bir şey olduğu için düzgün ve daha uygun şekilde yapılmasını istiyor.” ifadesini kullandı.

Özrün mahiyetinin belli olmadığı sebebiyle hükümeti eleştiren Breeveld, “Hükümetin tavrı, ‘beyazların siyahlara yapılması gerekeni dayatması’ şeklinde anlaşılıyor. Bu, kölelik mağdurlarının torunları için zarar verici bir şey.” değerlendirmesinde bulundu.

Surinamlılar, özrün daha anlamlı olması için hükümetin öncelikle kimlerin köle ticaretinde rol aldığı ve köleliğin nasıl uygulandığının tam olarak araştırmasını beklerken, daha anlamlı bir tarihte yapılacak ve aceleye getirilmemiş bir özür istiyor.

Başbakan Mark Rutte, 19 Aralık’ta yapılması planlanan özür töreniyle ilgili hükümet yetkilileri ve Surinamlı vakıflarla bir araya geldiği toplantının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, özrün 19 Aralık tarihine yetişmemesi durumunda bunun için 1 Temmuz’un düşünüldüğünü aktarmıştı.

HOLLANDALILARIN YAKLAŞIK YARISI HÜKÜMETİN ÖZÜR DİLEMESİNE KARŞI

Kamu yayıncısı NOS’un yaptığı ankete göre, 2021’de kölelik geçmişi sebebiyle Hollanda hükümetinin özür dilemesini istemeyenlerin oranı yüzde 55 iken, bu yıl yüzde 49 olarak kayıtlara geçti.

Özür dilenmesini destekleyenlerin çoğu göçmen kökenlilerden oluşuyor, Surinamlıların üçte ikisi özür dilenmesine destek veriyor.

Surinam Ulusal İyileştirme Komisyonu (NRCS) Başkanı Armand Zunder, hükümetin özür girişimiyle ilgili “Bu, başarısız olma riski taşıyan tek taraflı bir Hollanda politikası.” yorumunu yapmıştı.

Özrün kapsamı ve ne için yapıldığının daha açık olması gerektiğini vurgulayan Zunder, “Hollandalıların bu aceleci tavrını anlamıyoruz ve onaylamıyoruz.” demişti.

DÜNYA GENELİNDE 8 YERDE RESMİ ÖZÜR DİLENECEK

Hollanda hükümeti, ülkenin kölelik tarihi nedeniyle 19 Aralık’ta dünya genelinde 8 yerde resmi özür dileyecek.

NOS’taki haberde, ülkenin kölelik geçmişi nedeniyle düzenleyeceği resmi özür töreni için 7 bakanın 19 Aralık’ta Surinam ve Hollanda’nın Karayipler’deki eski sömürge bölgesinde yapılacak törenlere katılacağı bildirilmişti.

Bakanların gittikleri bölgelerde, Başbakan Mark Rutte’nin ise Lahey’de yapacağı özür konuşmalarında, ülkenin kölelik tarihi sebebiyle duyulan üzüntü ve pişmanlığın dile getirileceği belirtilmişti.

Son yıllarda Amsterdam, Rotterdam, Utrecht ve Lahey gibi büyük şehirlerin yanı sıra Hollanda Merkez Bankası, ABN Amro gibi kurumlar da kölelik tarihindeki rolleri sebebiyle özür dilediklerini açıklamıştı.

Hollanda’da 2023’ün, köleliğin kaldırılışının 150. yılı olması sebebiyle “kölelik anma yılı” ilan edilmesi düşünülüyor.

Daha çok Afrika’nın kıyı kesimlerinde sömürge yönetimi kuran Hollanda, “altın çağı”nı yaşadığı 15. ve 18. yüzyıllar arasında Güney Amerika ülkesi Surinam’da köle ticareti yaptıktan sonra 1 Temmuz 1863’te bunu resmen yasakladı. (aa)